Instrumentations Nedir? #

Instrumentations, bir uygulamanın belirli bölümlerini (ör. ASP.NET Core, HttpClient, Entity Framework, Redis, RabbitMQ) otomatik olarak izlenebilir hâle getiren bileşenler veya kütüphanelerdir. Bu sayede, uygulamanızın farklı katmanlarında (ör. web istekleri, veri tabanı işlemleri, mesaj kuyruğu vb.) gerçekleşen olaylar ve performans metrikleri otomatik olarak toplanır ve kaydedilir.

• Neden Gerekli?
  • Uygulamanın kritik noktalarını (API çağrıları, veritabanı sorguları, mesaj kuyruğu işlemleri vb.) tek tek manuel kodlamadan izlemeye olanak tanır.
  • Performans sorunlarını veya hataları hızlı bir şekilde tespit edip kök neden analizi (root cause analysis) yapmak kolaylaşır.

• Nasıl Çalışır?
  • Geliştiriciler, ilgili instrumentation paketini projeye ekler (NuGet).
  • Uygulamaya, konfigürasyonla hangi bileşenlerin izleneceği belirtilir (AddAspNetCoreInstrumentation, AddHttpClientInstrumentation, vb.).
  • Toplanan veriler, tercihe göre Jaeger, Zipkin, Elastic APM gibi dış araçlara veya konsola gönderilir (export edilir).

Özetle: Instrumentations, uygulamanızdaki karmaşık işlemleri elle uğraşmadan otomatik olarak ölçümleyerek daha kolay gözlemleme (observability) sağlar.

1. ASP.NET Core Instrumentation #

• Amaç: ASP.NET Core uygulamanızın HTTP isteklerinin süresini, yanıt kodlarını ve performansını otomatik olarak ölçmek.
• Neler Ölçülür?
  • Giden/gelen HTTP istekleri
  • İstek başlama ve bitiş zamanı
  • Yanıt durum kodu (ör. 200, 404, 500)
  • İstek başlıkları ve yol (endpoint) bilgileri

1. ASP.NET Core Instrumentation #

• Fayda:
  • Uygulamanıza ek middleware eklemeden, out-of-the-box izleme alabilirsiniz.
  • Hangi endpoint’lerin ne kadar sıklıkla ve hangi sürelerde çalıştığını görebilirsiniz.

2. HttpClient Instrumentation #

• Amaç: Uygulamanız içindeki HttpClient çağrılarını izlemek ve performans sorunlarını tespit etmek.
• Neler Ölçülür?
  • Yapılan dış istek (URL), metot (GET, POST vb.)
  • Başlangıç ve bitiş zamanı
  • Yanıt kodu ve süresi (latency)

2. HttpClient Instrumentation #

• Fayda:
  • Mikroservisler veya harici API’lere yapılan çağrıları kolayca takip edersiniz.
  • Yanıt süresi uzun mu, hatalar hangi oranda gerçekleşiyor vb. sorulara yanıt bulabilirsiniz.

3. Entity Framework Instrumentation #

• Amaç: Entity Framework (EF Core) ile yapılan veritabanı işlemlerini (sorgu, ekleme, güncelleme) otomatik olarak izlemek.
• Neler Ölçülür?
  • Oluşturulan sorgular (SQL)
  • Her sorgunun çalışma süresi (latency)
  • Hata durumu (ör. time-out, bağlantı hatası)

3. Entity Framework Instrumentation #

• Fayda:
  • Veritabanı katmanındaki performans darboğazlarını (örneğin uzun süren sorgular) kolayca tespit edebilirsiniz.
  • Tracing üzerinden hangi üst işlem (HTTP istek, background job vb.) sırasında bu sorguların tetiklendiğini görebilirsiniz.

4. Redis Instrumentation #

• Amaç: Redis kullanımıyla ilgili performans ve hata gözlemlemek (GET, SET, Publish/Subscribe vb.).
• Neler Ölçülür?
  • Redis komutları (örn. GET, SET, MGET, PUBLISH)
  • Komutun başlangıç ve bitiş zamanı
  • Hata durumları (ör. bağlantı hataları, time-out)

4. Redis Instrumentation #

• Fayda:
  • Redis çağrılarının ne kadar sık yapıldığını ve ne kadar sürdüğünü tespit edebilirsiniz.
  • Uygulamanın nakit (cache) katmanında olup bitenleri tek bir trace altında izlemek mümkündür.

5. MassTransit Library Instrumentation #

• Amaç: RabbitMQ üzerinden mesajların kuyruklanması ve işlenmesi sürecini izlemek.
• MassTransit Kütüphanesi: .NET dünyasında RabbitMQ gibi mesajlaşma altyapılarına dair kolaylaştırıcı bir çerçeve (framework) sunar.

5. MassTransit Library Instrumentation #

• Neler Ölçülür?
  • Kuyruğa gönderilen mesajlar (Publish/Send)
  • Tüketici (Consumer) tarafından alınan mesajların işleme süresi
  • Hata durumları (ör. ileti zaman aşımı, işleyici (handler) hatası)

5. MassTransit Library Instrumentation #

• Fayda:
  • Dağıtık bir mimaride, mesajların uçtan uca (publish -> queue -> consumer) hangi aşamalardan geçtiğini görebilir, hangi aşamada gecikme ya da hata oluştuğunu tespit edebilirsiniz.
  • MassTransit ile entegre bir şekilde izleme sağlayarak, iş akışını (workflow) uçtan uca izleyebilirsiniz.